Imieniny
Abla
Izydora
Makarego
Styczeń
2
Dziś jest: dzień roku
Wydarzyło się
– 1850 – zakupiono działkę, na której stanęła synagoga w Skoczowie
– 1861 – wprowadzono oświetlenie gazowe ulic i mieszkań w Bielsku
– 1947 – proces pokazowy żołnierzy „Bartka” – Henryka Flamego na Strzelnicy (obok Bielskiego Centrum Kultury)
– 1971 – otworzono wystawę gołębi pocztowych w Bielsku-Białej
– 1992 – uruchomiono Zakład Przyrodniczy Przedsiębiorstwa Państwowego Uzdrowisko Ustroń
– 1997 – Krzysztof Rau, profesor sztuk teatralnych, reżyser i lalkarz objął prowadzenie Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej
– 1998 – Henryk Lehnert, filmowiec amator został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako zdobywca największej na świecie liczby nagród w konkursach filmowych
– 2013 – Świecie nasz – wystawa malarstwa olejnego na płótnie Marii Pomorskiej w Książnicy Beskidzkiej Filia Mikuszowice Śląskie (2 stycznia–31 marca)
Urodzili się
– 1832 – Paweł Alojzy Stanisław Matuszyński – ur. w Pruchnej (zm. 8 września 1881 w Łąkach k. Cieszyna); ksiądz, działacz oświatowy i narodowy na Śląsku Cieszyńskim. Pracował w parafiach (m.in. w Strumieniu, Brennej, Jasienicy, Łąkach), w których zakładał biblioteki i czytelnie. Był w gronie założycieli polskich stowarzyszeń, np. Dziedzictwa bł. Jana Sarkandra dla Ludu Polskiego na Śląsku. W artykułach i broszurach pisał na temat historii, religii, dążył do wprowadzenia języka polskiego do szkół.
– 1867 – Paweł Ciompa – ur. w Toszonowicach Górnych na Śląsku Ciesz. (zm. 18 czerwca 1913 we Lwowie); prawnik, wykładowca Akademii Handlowej w Krakowie. Autor prac naukowych z zakresu bankowości i finansów.
– 1874 – Ernest Habicht – ur. w Niedomicach, pow. tarnowski (zm. 25 marca 1957 w Krakowie); prawnik, działacz Naczelnego Komitetu Narodowego. Pracownik Sądu Najwyższego, potem Generalnej Prokuratury w Wiedniu. Od 1914 pierwszy prokurator Austro-Węgier. Od 1927 właściciel majątku w Grodźcu: m.in. gospodarstwa rybnego, fabryki serów szwajcarskich w Roztropicach. Odrestaurował stary zamek. Wójt gminy Grodziec.
– 1920 – Franciszek Figura – ur. w Cięcinie (zm. 9 sierpnia 1986 w Zakopanem); ksiądz kanonik, dr nauk teologicznych. Wyświęcony na księdza przez abpa Adama Sapiehę podjął pracę duszpasterską na Żywiecczyźnie (Zembrzyce, Targanice, Ujsoły, Żywiec Zabłocie, Zwardoń). Organizator duszpasterstwa chorych w dekanacie Żywiec Południe. Wspierał m.in. budowę kościoła w Ujsołach, wieży kościelnej w Zabłociu, żywieckiej stacji kolejowej. Kapelan Hufca Harcerskiego w pow. żywieckim (1945–49). Autor rozpraw naukowych i artykułów. Kolega seminaryjny Karola Wojtyły.
– 1924 – Irena Madecka-Borkowska – ur. w Cieszynie (zm. 16 października 1994 w Krakowie); biochemik, lekarz weterynarii, pracownik naukowy i akademicki. Pracowała w Akademii Medycznej w Lublinie. Prowadziła prace nad kwasami nukleinowymi, stosując autorskie metody badawcze. Z ramienia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przygotowała międzynarodowy kurs z zakresu nowoczesnych metod nauczania pielęgniarstwa. Siostra Oswalda Madeckiego, lekarza pracującego w Nigerii.
– 1954 – Leszek Frasunek – ur. w Starogardzie Gdańskim; pedagog, samorządowiec. Radny (i wiceprzewodniczący) Rady Powiatu Żywieckiego. Wójt gminy Ślemień w latach 2006-2018.
– 1976 – Igor Kozioł – ur. w Wadowicach; piłkarz (pomocnik). Zawodnik klubów m.in. Skawy Wadowice, Legii Warszawa, Zagłębia Lubin, Polonii Warszawa.
– 1983 – Agnieszka Chlipała – judoczka. Zawodniczka KS Gwardia Bielsko-Biała (1995–2007). Zdobywczyni wielu tytułów i medali m.in. mistrzyni Polski 2005 w kat. do 78 kg. Mistrzyni świata w ju-jitsu (2014).
Zmarli
– 1587 – Patrycy Andrzej Nidecki – zm. w Wolmarze (ur. 27 listopada 1522 w Oświęcimiu); humanista, dr praw, biskup wedeński. Sekretarz królów polskich (Zygmunta Augusta, Anny Jagiellonki, Stefana Batorego).
– 1905 – Stanisław Józef Berini – zm. w Gilowicach (ur. 1809 w Słaboszewicach w Królestwie Polskim); porucznik 4 pp, tzw. „czwartaków”, uczestnik powstania listopadowego, zesłaniec syberyjski. Po powrocie z 27-letniego zesłania osiadł w Gilowicach jako dzierżawca dóbr hr. Branickiego. W czasie powstania styczniowego 1863 członek tajnej organizacji, aresztowany przez Austriaków, kiedy przewoził broń do Wadowic. Jego ojciec brał udział w wyprawie napoleońskiej na Moskwę, został zesłany na katorgę, a jego dalsze losy pozostały nieznane.
– 1931 – Andrzej Rączka – zm. w Łodygowicach (ur. 23 listopada 1834 w Łodygowicach); pisarz gminny, działacz narodowy. Samouk, właściciel biblioteki. Podróżował po Europie (dotarł do Turcji), znał języki: chorwacki, niemiecki i węgierski. Przyjaźnił się z ks. Stanisławem Stojałowskim. Pierwszy w Łodygowicach uczył chłopskie dzieci pisania i czytania. Był ojcem Mikołaja Rączki, urzędnika gminnego, opiekunem Stanisława Kanika, działacza oświatowego w Mikuszowicach Krakowskich.
– 1941 – Josef Strzygowski – zm. w Wiedniu (ur. 7 marca 1862 w Białej (ob. Bielsko-Biała)); historyk sztuki. Pochodził z austriackiej rodziny fabrykantów sukna działających na ziemi bielskiej od poł. XVIII w. Z jego inicjatywy powstała katedra historii sztuki na Uniwersytecie w Grazu. Prowadził badania nad sztuką orientalną, publikował, zajmował się pracą dydaktyczna na Uniwersytecie Wiedeńskim. Jego żoną była Hertha Strzygowski, malarka urodzona w Białej.
– 1996 – Zofia Ozimińska – zm. w Radziechowach? (ur. 9 maja 1910 w Żywcu); nauczycielka, działaczka kulturalna. Nauczycielka od 1930. W czasie okupacji niemieckiej związana z Komendą Obrońców Polski, poszukiwana przez Gestapo, ukrywała się w Cięcinie, gdzie uczestniczyła w tajnym nauczaniu. W 1947 w SP nr 1 w Radziechowach. Zorganizowała tu ludowy zespół taneczny.
Przysłowia
Makary pogodny, cały styczeń chłodny
Dlo dobrych życzeń starczy cały styczeń (przysłowie beskidzkie)
Rozmaitości
Przygoda Baltazara
Pierwszym burmistrzem Białej był Baltazar Damek i prawdopodobnie pochodził z Wilamowic. Zajmował się bankierstwem i handlem płótnem, dzięki czemu dorobił się sporego majątku. Pewnej nocy wyszedł przed swój dom, znajdujący się przy ob. ul. Stojałowskiego i zobaczył tajemnicze światło. Postanowił zbliżyć się do niego… a wtedy jasność zniknęła. Ponowił swój eksperyment i znów stało się to samo. Zjawisko to Baltazar uznał za istny znak z nieba, więc postawił tu krzyż. Co ciekawe, wówczas światło pozostało na swoim miejscu. Wkrótce z jego inicjatywy powstała tu kaplica. Z czasem przekształciła się ona w kościół pw. Opatrzności Bożej w Białej.
Opracowano na podstawie tekstu:
1) Horowski S., Bialskie tajemnice. „Kr. Besk.” 2015, nr 1, s. 17.