Datownik Regionalny

KSIĄŻNICY BESKIDZKIEJ

10 Styczeń

Imieniny

Dobrosława
Jana
Wilhelma

 

Styczeń
10

Dziś jest: dzień roku

Wydarzyło się

1929 – w nocy z 10 na 11 stycznia w Jasienicy temperatura spadła do –40°C

1946 – premiera spektaklu Roxy Barry’ego Connersa w reż. Stanisława Skalskiego w Teatrze Polskim w Bielsku

1984 – uruchomiono nowy przystanek PKP Bielsko-Biała Aleksandrowice

1988 – utworzono Klub Honorowych Dawców Krwi przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Jaworzu

1998 – uroczystości związane z jubileuszem 50-lecia Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej; wystawiono Kowala Gustawa Morcinka w inscenizacji Jerzego Zitzmana, Andrzeja Łabińca i Bogumiła Pasternaka

2004 – I Jaworzańska Biesiada Ludowa w strażnicy Ochotniczej Straży Pożarnej w Jaworzu

2009 – przejazd ostatniego pociągu osobowego relacji Bielsko-Biała–Cieszyn i likwidacja linii, trasa liczyła 41 km, a pociąg pokonywał ją w 1 godz. 33 min; linia ta miała 121 lat

2016 – otwarto wystawę prac Juliana Jacka Leszczyńskiego (pseud. „Yale”) pt. Sprzężenie zwrotne połączoną z benefisem 80. urodzin bielskiego artysty w Galerii Bielskiej BWA

2020 – I Międzynarodowy Festiwal Saksofonowy w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki w Bielsku-Białej (10–12 styczeń)

2022 – wystawa akwareli Leszka Dryi w Książnicy Beskidzkiej (11 stycznia–7 lutego)

Urodzili się

1856Antoni Karbowiak – ur. w Dąbrowie, pow. krotoszyński (zm. 27 lipca 1919 w Białce k. Makowa Podhalańskiego); pedagog, historyk oświaty, bibliograf. Nauczyciel gimnazjum w Wadowicach. Autor Dziejów wychowania i szkół w Polsce (1898-1923).

1873Stanisław Kopczyński – ur. w Płońsku (zm. 11 lipca 1933 w Cieszynie); lekarz, działacz społeczny. Organizator służby zdrowia i higieny szkolnej, ekspert Ligi Narodów w tym zakresie. Związany z Wisłą, Park miejski nosi jego imię.

1909Karol Ferfecki – ur. w Wędryni na Śląsku Ciesz. (zm. 10 lutego 1985 w Ustroniu); malarz. Absolwent Państwowej Szkoły Przemysłowej w Bielsku. Scenograf w krakowskich teatrach. Uprawiał malarstwo olejne (krajobrazy i portrety).

1909Władysław Targosz – ur. w Brodach (zm. w 1960 w Suchej Beskidzkiej); działacz społeczny i sportowy. Członek Tow. Gimnastycznego „Sokół”. W czasie II wojny światowej był kurierem i przeprowadzał ludzi przez granicę. Aresztowany w 1941 do końca okupacji był więźniem obozów niemieckich. Uprawiał narciarstwo, gimnastykę. Tenor amator, miłośnik Suchej Beskidzkiej. Prezes KS „Babia Góra”.

1915Lech Haydukiewicz – ur. w Orłowej na Śląsku Ciesz. (zm. 3 grudnia 1949 we Wrocławiu); historyk. Działacz Stronnictwa Narodowego. Aresztowany podczas Sonderaktion Krakau i osadzony w KL Sachsenhausen. W 1946 więziony w więzieniu mokotowskim, we Wronkach i Wrocławiu.

1916Adam Michejda – ur. w Bystrzycy na Śląsku Ciesz. (zm. 6 lutego 1961 w Warszawie); lekarz. Ochotnik w walkach kampanii wrześniowej 1939. Studiował medycynę na tajnym Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Po wojnie we Wrocławiu  – zastępca profesora Akademii Lekarskiej. Specjalista pediatra.

1922Ludwik Cienciała – ur. w Lesznej Dolnej, Czechy (zg. 14 czerwca 1984 w Trzyńcu, Czechy); działacz kulturalny, aktor, pisarz. Działacz Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO). Współzałożyciel zespołu estradowego „Smyki” i śpiewaczego „Gorol”. Współinicjator Festiwalu Piosenki Polskiej w Karwinie. Stworzył postać Macieja (wiejskiego mędrka) w duecie z góralem Jurą spod Grónia (Władysławem Niedobą) i występował na imprezach folklorystycznych m.in. TKB.

1936Julian Leszczyński – ur. w Stanisławowie (zm. 8 marca 2018); malarz, prozaik, publicysta. Od 1961 w Bielsku-Białej, związany m.in. ze Studiem Filmów Rysunkowych. Uczestnik konkursów „Bielska Jesień”. Debiut prozatorski w 1971.

1937Natalia Piekarska-Poneta – ur. w Jeleśni (zm. 18 października 2013 w Oświęcimiu); nauczycielka, pisarka, działaczka społeczna. Działaczka podziemia, więziona w czasach stalinowskich (1953–55). Wyróżniona tytułem Honorowego Obywatela Miasta Katowic. Autorka wspomnień, wierszy,  opowiadań dla dzieci.

1967Wojciech Bonowicz – ur. w Oświęcimiu; dziennikarz, publicysta, poeta. Debiut poetycki w 1995. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”. Nominowany do Nagrody Literackiej Nike (2002, 2007, 2014).

1976Mirosław Suchoń – ur. w Bielsku-Białej; ekonomista, polityk. Przewodniczący rady Osiedla Karpackiego. Poseł na Sejm (od 2015).

1979Marcin Grzybowski – ur. w Czechowicach-Dziedzicach; kajakarz (kanadyjkarz), olimpijczyk. Zawodnik KS Posnania w Poznaniu. Zdobywca złotego medalu Mistrzostw Europy w 2002, wielokrotny mistrz i wicemistrz Polski (na różnych dystansach). Uczestnik igrzysk olimpijskich w Pekinie (2008) i Londynie (2012).

Zmarli

1689Martyn Portasz – zg. na wzgórzu Grojec (pochodził ze wsi Bystrzec k. Dolnego Kubina); zbójnik. Przywódca bandy działającej na terenie Żywiecczyzny, Słowacji, Węgier i Austrii. Za zabójstwo Marcina Jaszka urzędnika folwarcznego z Węgierskiej Górki był poszukiwany przez władze żywieckie. Pojmany i stracony z bratem Pawłem. Według legendy obrońca pokrzywdzonych.

1993Tadeusz Jajko – zm. w Podczerwonem? (ur. 12 września 1910 w Jarosławiu); ksiądz, kanonik. Od 1937 administrator kościoła Narodzenia NMP w Żywcu. Inicjator powołania orkiestry dętej i zespołu teatralnego (tzw. Kostkowcy). Działacz konspiracyjnych organizacji TOW, ZWZ-AK. Prowadził punkt kontaktowy Komendy Obwodu ZWZ-AK i Delegatury Rządu na pow. żywiecki. Pomagał mieszkańcom miasta w okresie wojny i po jej zakończeniu. Od 1947 w Zatorze jako kanonik, potem proboszcz. Dziekan dekanatu zatorskiego. Od 1967 duszpasterz w Podczerwonem w gm. Czarny Dunajec.

2009Stanisław Kuraś – zm. w Warszawie? (ur. 7 października 1927 w Bielsku-Białej); historyk, archiwista. Badał źródła do dziejów Małopolski, opublikował m.in. Zbiór dokumentów małopolskich (8 tomów).

2021Adam Dyczkowski – zm. w Zielonej Górze (ur. 17 listopada 1932 w Kętach); duchowny, filozof. Biskup pomocniczy wrocławski i legnicki, od 1993 biskup diecezjalny zielonogórsko-gorzowski (od 2007 bp senior).


Przysłowia

Dobrze tymu, co nic nimo, bo sie wyśpi i wydrzymo (przysłowie z Rycerki Górnej)
Styczeń, styczeń wszystko studzi, rośliny, zwierzęta i ludzi
 

Rozmaitości

Piernikowe królestwo
Nie tylko w Toruniu, ale także na południu Polski istniały warsztaty, które specjalizowały się w wypiekaniu pierników. W okresie międzywojennym w Żywcu taką rodzinną wytwórnię prowadziła m.in. rodzina Bilewiczów. Ich wypieki stały się nie tylko pamiątkami odpustów, ale także produktem dla okolicznych miast i wsi. Najczęstszymi piernikowymi wzorami były serca, które stanowiły podarunek dla dziewcząt i kawalerów. Umieszczano na nich krótkie napisy, dedykacje lub popularne imiona. Wypiekom nadawano kształty geometryczne, roślinne; czasami przedstawiały zarys dzieci, jeźdźców na koniach, aniołów, mikołajów czy baranków wielkanocnych. Najbardziej charakterystycznym piernikiem dla Żywca był jednak diabeł, zwykle obsypany makiem, z polukrowanymi na czerwono rogami i jęzorem. Być może diabła wybrano tu właśnie dlatego, że na Żywiecczyźnie krążyło o nim wyjątkowo dużo opowieści i anegdot?

Opracowano na podstawie tekstu:
1) Meres M., Pierniki żywieckie. „Kal. Żyw.” 1995, s. 115–117.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com