Imieniny
Benedykta
Filemona
Ludomira
Marzec
21
Dziś jest: dzień roku
Wydarzyło się
Światowy Dzień Lalkarstwa
– 1732 – starościna lipnicka zezwoliła na przywrócenie misji jezuitom w Białej, pod warunkiem że sami zapewnią sobie utrzymanie
– 1868 – wyrok i dekret C.k. Namiestnictwa potwierdzający prawo korzystania z hal: Jaworzyna, Skrzyczeńsko i Skałka gospodarzom ze Szczyrku, Godziszki Starej oraz potomkom wojewody wałaskiego z Łodygowic
– 1957 – założono bibliotekę w Godziszce
– 1966 – premierowe przedstawienie Cyrku Wisła w Skoczowie
– 1975 – I Ogólnopolski Festiwal Amatorskich Filmów Animowanych o symbolicznej nazwie Fazy 75
– 2001 – poświęcono kaplicę ekumeniczną w Szpitalu Wojewódzkim w Bielsku-Białej
– 2009 – jubileusz 10-lecia Towarzystwa Przyjaciół Porąbki
– 2011 – całodniowa impreza pt. Rzeka zorganizowana przez bielską Galerię BWA, w przeddzień Światowego Dnia Wody
– 2015 – jubileusz 25-lecia istnienia Beskidzkiej Izby Lekarskiej
– 2017 – 25. Festiwal Filmowy Euroshorts w Galerii Bielskiej BWA
– 2017 – Płyniesz Olzo : monografia kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego – promocja książki prof. Daniela Kadłubca w Książnicy Beskidzkiej
Urodzili się
– 1883 – Paweł Lipka – ur. w Końskiej na Śląsku Ciesz. (zm. w 1956 w Jabłonkowie); nauczyciel. Absolwent pierwszej matury w gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie (1903). Uczestnik I wojny światowej. Kierownik szkoły m.in. w Piosku, dyrektor w Jabłonkowie. Sekretarz gminy w Piosku. Prezes Związku Śląskich Katolików. Prowadził kronikę miasta Jabłonkowa. Więzień obozu koncentracyjnego w Oranienburgu.
– 1909 – Józef Pilarczyk – ur. w Hermanicach na Śląsku Ciesz. (zm. 5 września 1978 w Katowicach); metalurg, profesor Politechniki Śląskiej. Organizator Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach. Współinicjator powstania Opolskich Zakładów Urządzeń Spawalniczych.
– 1912 – Czesław Bielewicz – ur. w Żywcu (zm. 1 lutego 1941 w Krakowie); nauczyciel, oficer WP. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Białej Krakowskiej. Służbę wojskową odbył w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie i w 3 PSP w Bielsku. Pracował w szkołach na Kresach Wsch., od 1938 w Porąbce. Aresztowany przez Niemców z grupą oficerów jako jeniec wojenny przetrzymywany był w kilku więzieniach. Ciężko chory zwolniony wskutek interwencji Czerwonego Krzyża, przebywał na leczeniu w Krakowie.
– 1928 – Maria Kulej – ur. w Koniakowie; koronkarka. Wykonała m.in. obrusy dla papieży Jana XXIII, Pawła VI i Jana Pawła II, prezydenta Charlesa de Gaulle'a oraz suknię dla królowej belgijskiej. Córka koronkarki Jadwigi Ruckiej.
– 1935 – Wiesław Majkut – ur. w Stanisławowie, ob. Ukraina (zm. 21 lutego 2010 w ?); malarz. Mieszkaniec Bielska-Białej. Uczestnik plenerów, wystaw i konkursów.
– 1941 – Stanisław Czechowicz – ur. w Sudole woj. kieleckie; działacz społeczno-kulturalny. Dyrektor Wadowickiego Domu Kultury. Organizator Dni Wadowic. Kierownik zespołu instrumentalno-wokalnego „Bez nazwy”. Inicjator założenia Państwowej szkoły Muzycznej I stopnia w Wadowicach.
– 1945 – Lidia Foryciarz – ur. w Pałecznicy (woj. kieleckie); instruktor filmu i fotografii. Członek Amatorskiego Klubu Filmowego „Chemik” w Oświęcimiu. Jej fotografie były zamieszczone w publikacjach o obozie Auschwitz-Birkenau.
– 1966 – Marek Matlak – ur. w Kętach; szachista, trener. Mistrz międzynarodowy (1988). Uczestnik olimpiady szachowej w Moskwie (1994). Mistrz międzynarodowy w grze korespondencyjnej (1995). Trener kadry narodowej kobiet.
– 1985 – Marzena Goryl – ur. w Czechowicach-Dziedzicach; saneczkarka. Zawodniczka ULKS Lipowiec. Medalistka Mistrzostw Polski juniorów i seniorów (2003–07).
Zmarli
– 1875 – Jerzy Prutek – zm. w Cieszynie? (ur. 7 kwietnia 1807 w Cieszynie); ksiądz, wychowawca młodzieży, filantrop. Dyrektor zakładu wychowawczego barona Cselesty w Cieszynie. Poseł do Sejmu Krajowego w Opawie. Członek rady miejskiej i honorowy obywatel Cieszyna. Jeszcze za jego życia ulica, przy której mieszkał, nosiła nazwę Ojca Prutka.
– 1898 – Andrzej Gawlas – zm. w Suchej Górnej (ur. 21 lipca 1830 w Iłownicy); nauczyciel, polski działacz narodowy i społeczny, filantrop. Kierownik szkoły ludowej w Suchej Górnej – wprowadził język polski jako język wykładowy. Organizator pierwszej zabawy narodowej na Śląsku Ciesz. Założyciel Kółka Rolniczo-Oświatowego. Propagator czytelnictwa – jeśli absolwent szkoły wypożyczył jedną książkę w miesiącu, otrzymywał bezpłatnie ubranie do ślubu.
– 1911 – Józef Firla – zm. w Suchej Górnej na Śląsku Ciesz. (ur. 1 października 1866 w Suchej Górnej); ksiądz, pisarz ludowy i etnograf. Wikary w Czechowicach, Niemieckiej Lutyni i Istebnej. Znał Pawła Stalmacha, pisał do „Gwiazdki Cieszyńskiej” (autor m.in. pracy historycznej O przodkach naszych).
– 1974 – Gustaw Przeczek – zm. w Hradec Kralowe (ur. 30 maja 1913 w Orłowej na Śląsku Ciesz.); nauczyciel, pisarz i poeta, redaktor. Debiut poetycki w 1932 (Szum Olzy). Współpracował z redakcjami czasopism zaolziańskich. W czasie II wojny uwięziony był w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Poseł do Zgromadzenia Narodowego w Pradze. Działacz Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. (wg in. źródeł zm. 21 lutego)
– 1984 – Jan Banaś – ksiądz, proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Międzybrodziu Bialskim od 1938. Duszpasterz zaangażowany w życie parafian: inicjator powstania poczty i telefonu, budowy ośrodka zdrowia i remizy strażackiej, ogniska muzycznego i chóru młodzieżowego. (ur. 25 grudnia 1901 w Krzyworzece k. Myślenic)
– 2009 – Józef Przybyła – zm. w Buczkowicach (ur. 29 stycznia 1945 w Bystrej Śląskiej); skoczek narciarski, olimpijczyk, trener. Zawodnik m.in. LKS Klimczok Bystra (1956–73). Kilkakrotny mistrz i wicemistrz Polski, reprezentant kraju. Uczestnik igrzysk olimpijskich w Innsbrucku (1964) i Grenoble (1968). Asystent trenera kadry narodowej Tadeusza Kołdera.
Przysłowia
Jak po Benedykcie ciepło, to i w lesie będzie piekło
Wiosna – będzie kura jajka niosła
Rozmaitości
Beskidzkie oznaki wiosny
W tradycji ludowej Beskidów to nie bocian, a dzięcioł jest zwiastunem nadchodzącej wiosny. Jeśli stuka i gwiżdże to znak, że nie powrócą już przymrozki. Szybko nadchodzącą wiosnę można rozpoznać także po tym, że nie padało w dzień św. Agnieszki (21 I), a lis stosował naturalne metody polowania. Gdyby np. zagrzebywał się śniegu lub liściach i czaił się na swoją ofiarę tak długo, aż ta sama wpadnie na niego – wówczas na pierwsze promienie wiosennego słońca należałoby czekać bardzo długo.
Za symbol nadchodzącej wiosny górale beskidzcy uważają również modrzew. To jedyne drzewo, które zaczyna się zielenić, kiedy jest całkowicie pewne, że nie będzie już przymrozków.
Opracowano na podstawie tekstu:
1) Bubin S., Co nam wróży las? : gdy dzięcioł zagada wiosnę zapowiada – czyli beskidzkie wierzenia na Wielkanoc. „Dz. Zach.” 1998, nr 86, s. 13.